by: A. Syiem

 “Kaei ka Jingieid”? Kane ka jingkylli kalong kaba suk, bad ha kajuh ka por, kaba jwat shikatdei eh ban jubab. La long kumba shah kylli, “Kaei ka Jingim?”. Ka Jingieid, kum ka Jingim, ka long, katkum ka jingiashem shimet shimet. Ha kiwei, ka pyllun, ha kiwei pat, ka long thylli, ha kiwei pat de, ka nep laidong bad kumta terter. La bun ki riewstad, ki nongthoh, ki riewkhraw bad riewshemphang na kylleng ka pyrthei kiba la thoh shaphang ka jingmut, ka dor bad ka bor jong ka jingieid lyngba ki spah bad hajar tylli ki snem jong ki sla ka Histori ka pyrthei. Kawei na ki jingbatai shaphang ka jingieid kaba ktik eh ianga, bad nga ngeit, lehse phi baroh phin kubur bad mynjur, kalong kane: “Ka Jingieid ka long ka jingiadur bym pud por ne sngihapdeng ka Jabieng bad ka Dohnud. Bad, haba kine ar ki iakhaid, ka Jingieid ka long kaba shisha, baskhem bad ba neh shirta”
“Kaei pat, ka Jaitbynriew?”. Kane, lehse, kan dei ka jingkylli ban kham suk ban jubab haba ia nujor bad katei ka jingkylli haneng, shaphang ka Jingieid ne ka Jingim. Napdeng ki hajar ki jingmut jong ka kyntien ‘Jaitbynriew’, kaba kham shai bad kham skhem, nga ngeit kan dei kane: “Ka Jaitbynriew ka dei ka thup ki bynriew; kiba don kajuh ka Sainpyrkhat, kajuh ka Ktien, kajuh ka Rukom im ne Kolshor (rukom bam, rukom rwai, rukom shad bad rukom riam) bad kajuh ka Mynsiem”. Kawei ka Jaitbynriew ka iapher na kawei pat; hala ka jingkyrpang, jingphylla bad jingitynnad. Hapdeng ka jingtakor ba donbor jong ki ‘Umsaw ‘Ka Pyrthei Shai’, imat ka kyntien ‘Jaitbynriew’ shen kan jah kyrteng, namar ‘ka pyrthei la long kawei’; shityllup ka pyrthei, la iabam kumjuh, riam kumjuh, kren kumjuh, shad mastieh kumjuh bad lehse, pyrkhat kumjuh. Kane ka wanjia na ka daw jong ka jingiatakhuh deikam bad deisnam hapdeng kawei ka kynhun ki bynriew bad kawei pat, la ka long lyngba ka khaii pateng ne ka shongkha shongman.
Lada ngi pyrkhat sani, ngi don ka daw ban ainguh ia U Blei Trai Kynrad Nongbuh Nongthaw, ba haduh mynta mynne u dang ailad ai kabu iangi kum ka Jaitbynriew, ban dang im, dang khih bad iai san; watla ngi im ha ki sngi jong ka jingthang pynsaja jong ki kjatsngi ka Pyrthei Thymmai; ‘Ka Pyrthei Shai’.
Balei pat ba ngin hap ban ieid, ban kyrshan bad pynksan iala ka Jaitbynriew? Hato, nalor ka wad khaw khun khaw pyrsa ba man ka sngi; ngi dang don por ne mon bad pyrkhat ne leh eiei na ka bynta kata ka Jaitbynriew baiar? Ka jubab ka shai bad syiang sur bha; bad ka jubab ka long, “HOOID”. Lymda mangi ki trai ngim ieid kyndeh thep mynsiem iaka, mano pat? Ki nongwei, haba ki syllud, jyllud bad ringpah iangi; ki leh kumta, da ka jingthmu ban iohnong shimet bad  iohkhlong pynmakna iangi, khlem da pyrkhat ia ka Ktien, ka Kolshor bad kumjuh, ka Jaitbynriew jongngi.  Hynrei, mangi, ia kiba la pynkha, pynsan bad iohhok long trai long kynrad halor jongka, ngi don iaka daw ka ba khraw eh; ban ieid, ban kyntiew, ban kyrsiew bad ban iada iala ka Jaitbynriew Hynniewtrep na ka tyrsim ki bor nongwei ba wan kurup da pynbaji de ia ki rong trairi traijaka, ia kiba la seng la pyrsad mynsiem bad pynlong doh pynlong snam da u Thawlang bad ka Iawbei jongngi myndai mynnor.
Ban ieid iala ka Jaitbynriew, kam dei ka kam kaba suk, bad kam dei hi ruh ka kam kaba jwat. Ka long kum ka jingiadei bad I Mei I Pa, kiba kha ba pun, ba pynsan pynstad bad pynrangbah iangi. Kumba ki la bsa la pjiah, la shah ki eriong ki umsaw, la peitmied peitiong bad la kynthup iangi, kan dei ka jingkitkhlieh jongngi ban ri, sumar, iada bad kyntiew la ka Ri bad  Jaitbynriew lajong, namar; ngi long ki jongka, bad maka, ka jongngi. Ka lynti sha ka jingieid ba shisha ka shong ha ka Jingiaishah, Jinglenlade, Jingbeit bad jingshida ka jingmut. Haba ngi ieid kduk kduk thoin la ka Ri, ngin ym die tad iaka ha ka dor ki tamasa ba shikhyllipmat, ngin ym ailad ba kan sti ringiap kynsan na ki bor ka mariang ne ki jong ka pythei. Haba la aiti hangi ia ka ryngkew, ki um bad ka bneng da ki Blei, hato ka shongnia ba ngin aiti la ka spah ha ki nongwei? Ki sbairupa kin iai wan ha ki rong bapher, ki shangkhawiah bunrukom kin iai pynkhlain la ka shrip ban tong iangi jlang, ki rukom ba thymmai kin iai pynmuja pynkingklong iangi khlem sangeh; hynrei, ‘ ka Mon Bajwat’ kan lam iangi sha ki pyntha ba ngi angnud kduk kduk ban iuhkjat. Ka Jingieid iala ka jong, la ki jong kan pynpoi iangi sha ki thiep bym lah kot mynnor. Tang shi dana ngi long hapdeng u shyiap ka duriaw bakhraw, lada ngi bakla jam nangne, ka nurok ka ap kmang. Ngin long mraw hala ka Bri ka Muluk lada ngi hun ban thohdieng bad tongum na ka bynta kiwei  ha ka kyrteng u Khaw bad u Kpu.
Ka por ka dawa, namarkata, ba ngin buh halade ia ka jingkylli kaba jwat:Hato ngi ieid la ka Ri? Lada ka jubab ka long, ‘Hooid’; balei pat ba ngi ksih pynjah mynsiem iaka man ka sngi man ka por bad khyllipmat. Balei ba ngi mait iaki dieng, pynmadan ia ki  lum, pynrngat ia ki wah, pynlyngki ia ka mariang ba aibuin aikhaw bad ai jakarieh iangi? Balei ba ngi bang ia ki ktien nongwei bad sang la ka jong? Balei ba ngi dietad benami la ka kyrteng ba la pynskhem da ki kur ki kha ha ki nongwei ba pynmakna? Balei ba ngi brai ia ki sur nongwei, haba kyrpong lajong dang donkam jingpynkhlain?
Ban ieid khlem pud, ngi donkam ban ryntih, ban buhthong bad ban iaineh. Ym don uwei ruh, uba mih sha madan thma ban siat pynmong iala u jong ne kijong; hynrei , bunsien ngi iai shem; ki sbai ki pynthame, ka sarong ka pynbijai iaki jingthmu ba bha, bad ka khwan myntoi shimet kan ring pynmatlah iaka mynsiem ba la skhem.Dei tang uwei ar ki riewshisha riewangnud kiba nud ban iengskhem pynshah bad pyrshah ia ki eriong. Kiba bun kin lhop, kin lip bad kin dietad ia kaba ki thmu ri kordor mynnor. Lada ngi la iohkem ia katei ka khubor haneng, hato ngin dang iai set kylllut ialade bad iai lumspah lumburom shimet?
Hala i kam, hala i jinglah, hala i jylli, lada ngi don mon bad ngi trei, ngi lah! Ki nongwei kin iai peitshin iangi, kin iai shimkabu ia ka jingluilui jongngi bad kin iai kjit ia ka ngap bad ka dud, kaba long ka jongngi, ka ban pyndap pynbiang iangi; ki khun, ki ksiew bad ki miaw ki jongngi.
Namarakata, la ngi kam pyrta shnong ba ngi ieid la ka Ri; lada ngim pat nud ban thom ia ki raieh ka jaipdeh, ka buhteng , ka kheinsting, ka mutlop bad ka khwan, ngin iai long kylla ki nongpynjulor ba iuhroit la ka muluk ba ngi smai ban sop spain pynbha pynkylla mynnor. Ka Ri ka pyrta iaphi. U Hynniewtep un tyngshain, tat ynda ngi shai bad neh jingmut, ka Ri kan thaba tat ynda ngi brai ban iada iaka khlem da tyngkai buit ne bor.  Lada ngi rem shiteng por, ngi long kein ki mangkariang. Ieid Haban Da Biej, te ngin shem iaka nong ba ngi wad.
Ka rai rangbah ka shong hangi. Hato ngin ksih pyniap duh la ka Jaitbynriew ne ngin khyllie iaka na ki dymmiew ka jingdum?? Haba ngi ieid, ki raieh raidam ngin thom, lada ngi shu leh mynleh, tang shipor ngin kylla rong. Ki riewieidri shisha, ngin pyrshang ban long!

 
 Published on: 19-Jul-2019