Lyngkot Shaphang Jong Ngi

KA JINGSDANG KA HYC
La seng ia ka Hynniewtrep Youths’ Council (HYC) halor ka nongrim ban kyrsiew, kyntiew bad iada ia ka Jaitbynriew Hynniewtrep hapdeng ki umsaw ki ba iai wan tyllep iaka na ka por sha ka por. Hadien ka jingiakren iaphylliew  bad jingiamir jingmut hapdeng ki samla bad riewrangbah kaba la long haka 12 Tarik u Naitung, 2014 ha Mawlai Mawdatbaki, la mih ka sur ba tylli halor ka jingdonkam ban don noh ia ka seng kaba thymmai ka ban shimkam ia ki ishu ba sahteng ka Jaidbynriew Hynniewtrep bad kumjuh ruh kiwei pat ki ishu ki ban dang iai mih ha ka jingiaid lynti jongka jaidbynriew ha ki sngi bad ki aiom ki ban bud. Ha kane ka jingialang  la rai ban jer kyrteng ia ka seng da ka Hynniewtrep Youths’ Council (HYC) bad la jied ruh ia ka 17 Tarik u Naitung, 2014 (kaba dei ka lyngkhuh sngi iap jong u Tirot Sing Syiem, u Khlawait ka Jaitbynriew Hynniewtrep) kum ka Foundation Day jong ka seng. Ia ki Nongialam jong ka CEC ba nyngkong eh jong ka seng la pyntian smai ha ka 8 Tarik u Nailur, 2014 haka jingialang kaba la long ha Khasi National Dorbar Hall, Mawkhar, Shillong bad dei haka 30 Tarik u Nohprah, 2014 (kaba long ka sngi kynmaw burom ia uwei pat u Khlawait ka Bri u Hynniewtrep, u Kiang Nangbah),ha ka jingialang ba la pynlong ha Jowai, la pdiang bad pynskhem iaka  Riti Treikam jong ka seng. Kum shibynta ban pynrhem iaka mynsiem ieid ri ha baroh ki dkhot ka Jaidbynriew Hynniewtrep ha man ki khep, la buh ia ki ktien phira “Tur Shaphrang Shipai Ka Ri”, ki ban iai long ki kyntien ki ban pynkynmaw iaki dkhot ka seng bad kumjuh ki paidbah byllien jong ka Jaidbynriew Hynniewtrep shaphang ka kamram ba ngi dei ban leh kum na ka bynta ka jaidbynriew bad  ban iai thom ia ki diengpyngkiang, ki raieh raidam bad ki lhuh ba bunjait ba ka dei ban kynduh bad tyngkhuh lyngba ki por.
KA JINGSAN JONG KA HYC
Ha i por iba lyngkot naduh ba la seng iaka, ka HYC ka la nang roi nang suhthied ha ka jingbunpaid bad haka kam lyngba ka jingpynkha ia kiba bun ki Unit bad Circle ha kylleng ki bynta ka Bri u Hynniewtrep. Dang shen, ka HYC, ryngkat bad ka jingiatreilang bad ki wei de ki sengbhalang jong ka bri u Hynniewtrep ka la thaw ia ka kynhun, Confederation of Hynniewtrep Social Organisations (CoHSO), ka kynhun kaba shimia ki ishu kiba ktah iaka iap ka im u paid Hynniewtrep salonsar. Ka CoHSO ka la ia treilang de bad ka All Garo Hills Joint Action Committee, bad lyngba kane ka jingiatreilang, la ioh ban thaw ia ka Confederation of Meghalaya Social Organisations (CoMSO). Ka HYC, ryngkat bad ka CoMSO ki la jam sa shi kam da kaba iatreilang bad kiwei pat ki Sengbhalang jong ka thain Shatei Lam Mihngi ka Ri India bad la ioh ban thaw ia ka North East Forum for Indigenous People (NEFIP) ban pynkhlain shuhshuh ia ka sur ki trai ri trai muluk ka thain.

 

Ki Thong Jong Ka HYC

KI JINGTHMU BAD JINGANGNUD JONG KA SENG
Ka khyrnit ba 3 (lai) jong ka Riti Treikam kam jong ka HYC, ka kdew shai ia ki jingthmu bad jingangud jong ka seng, kiba long kumne harum:
1. Ban iada, ban pynneh pynsah, ban kyntiew bad khamtam eh ban iakhun khlem pyndem halor ka hok longtrai bad ka snap kyrpang U Hynniewtrep halor ka bri ka jaka.
2. Ban shim ia ka jingkitkhlieh ban pynieng rasong biang ia ka nongrim ba skhem ka jaidbynriew, kata, ka nongrim ban tipbriew tip Blei, ban tip kur tip kha bad ban kamai ia ka hok.
3. Ban iada bad ban pynneh ia ka snap ba kyrpang ka jaidbynriew; ki hok longtrai jongka halor Ka khyndew ka shyiap, ki riti dustur, ka ktien ka thylliej, ka jingstad bad jingtip tynrai bad baroh ki buit, ki stad , ki rukom ba ka jaidbynriew ka khein kor bad khein kyntang.
4. Ban wanrah ia ka jingiatylli mlon kawei ha ka jaidbynriew, da kaba pynduh noh ia ka jingsngew pher thain, pher shnong, pher niam bad kumta ter ter.
5. Ban shim jingkitkhlieh ban rat dyngkhong ia ka raibi jong ka bishni pihuin, ka mutsniew tharaisniew, ka bamsap bamklop, ka rukom lyngkar bad laitlan, ka burom ka akor, ki jingmlien ba sniew bad ki kam ba pynpait pynpra bad pynsator ia ka Jaidbynriew.
6. Ban iada ia ka jingrung kyrthep ki poiwir sha ka Bri u Hynniewtrep, ban iada bad kyntiew ia ka hok ki trai ri halor ka khaii ka pateng, ban iada ia ka hok kyrpang jongngi halor ka synshar ka khadar, ban iada bad pynneh ia ka rukom synshar trai ri bad ban ithuh ia ka jinglong  kyrpang U Hynniewtrep ha ka Ri India bad ha ka pyrthei hi baroh kawei.
7. Ban tei thymmai ia ka imlang sahlang, da kaba pynshlur ia ki parari ban trei shitom, ban ieng ha la ki jong ki kjat, ban ieid ia la ka Ri bad ka Jaidbynriew, ban iaid bad leh adkar, ban long ryntih bad ban long kiba  kitkhlieh ha ki kam baroh.
8. Ban dawa na ki bor sorkar ban wanrah ia ka roi ka par kaba bit ba biang ha ki liang baroh hapoh ka bri u Hynniewtrep, ban wanrah ki mat treikam  bapher bapher khnang ba yn lah ban wanrah ia ka roi ka par kaba biang bad kaba kloi ha ki liang baroh; ka roi ka par ka bym ktah ia ka mei mariang bad ia ka hok trai ri u Hynniewtrep; ka roi ka par kaba ai bynta lang, kaba pynkup bor  bad kaba pynmyntoi  ia ki trai muluk bad ka roi ka par kaba mar ia kajuh ha ki bynta bapher bapher ka Bri U Hynniewtrep.
9. Ban dawa na ka sorkar ba kan shim khia ban kyntiew bad pynjanai ia ka sap kyrpang ki samla lyngba ka pule puthi, ban wanrah ki jaka ai jinghikai ki ban btin lad btin lynti ia ki samla jongngi ban ioh kam ioh jam, ban pynioh kam ioh jam ia ki trai muluk bad ban pynshlur ia ki samla don sap ha ki bynta bapher bapher.
10. Ban shimkhia ban kyntiew ia ka rep ka riang, ka ri jingri, ban hikai ia ki nongrep ia ki rukom jingstad thymmai, ban trei lang ban pynioh ia ki jingbei tyngka ha ka rep ka riang bad ka sengkam sengjam kiba iasnoh bad ka rep ka riang bad ban pynthikna ba kan don ka kam khaii mar rep kaba biang ha ka dor ka mur kaba biang.
11. Ban shimkhia ban pynioh ia ka hok kyrpang jong kiba duna ki dkhot met, ki duk ki suk, ki khyllung ki khynnah kiba mad ia ki jingeh ha ki ba bun ki liang.
12. Ban dawa na ka sorkar India ba kan burom bad pyntreikam noh ia ki jingiateh kular jong ka bad ka Jaidbynriew Hynniewtrep kum ka Standstill Agreement, ka Instrument of Accession and Annexed Agreement bad ban pynioh noh iala ka jong ka jylla “HYNNIEWTREP LAND" katkum ki riti iateh kular; ka ban ia syriem ia ka jylla Jammu & Kashmir ha ka Artikil 370 bad Artikil 35 (A) jong ka Riti Synshar jong ka Ri India.
13. Ban shim jingkitkhlieh ban iada bad pynneh ia ka hok long trai halor ka khyndew ka shyiap.
14. Ban dawa na ka sorkar ba kan pynbeit noh ia u pud u sam jong ka Bri u Hynniewtrep  bad ka jylla Assam bad kumjuh bad ka Ri Bangladesh.

Ki Mat Treikam

KI MAT BA KONGSAN EH KIBA KA HYC KA IAI DAWA NA KI BOR SORKAR:
Ki mat dawa kiba kongsan eh kiba ka HYC ka  la iai dawa ha kine ki por bad ki sngi kiba la dep ki long halor ki  Ain  ban iada ia ki hok trai ri, ia kiba la kynthup lang ha ka thup ki mat iakhih jong ka “ Save Hynniewtrep Mission” ka seng, kiba long kumne harum:

1. PROTECTION OF DEMOGRAPHIC STRUCTURE, ECONOMIC AND POLITICAL RIGHTS OF THE INDIGINEOUS PEOPLE OF THE STATE.
1)    Inner Line Permit System
2)    Residential Permit for Immigrants/ Visitors
3)    Implementation of National Registration of Citizens (NRC)
4)    Work Permit System for Non-Indigenous People
5)    Trading and Business Permit for Non-Indigenous People
6)    Prohibition and Detection of Benami Transaction
7)    Special Democratic Rights ( Concept of compulsory voting in the place of origin)
8)    Special Economic Rights , Skill Development, Capacity Building and Human Resource Development

2. STRONG AND EFFECTIVE AUTONOMOUS DISTRICT COUNCILS.
1)    Amendment to the Sixth Schedule of the Indian Constitution

3. FULL FLEDGED FEDERAL STATE STATUS TO MEGHALAYA
4. BOUNDARY DISPUTES
1)    International Boundary
2)    Interstate Boundary
3)    Security  in Border Area
4)    Free, Easy and Compulsory Land Registration in Border Area
5)    Special Development Package to the Border

5. LAND RIGHTS
1)    Meghalaya Transfer of Land (Regulation) Act, 1971
2)    Land Registration Act
3)    Land Lease
4)    Land Ceiling, Land Price and Value Registration
5)    Protection and Preservation of Raid (Community) Lands
6)    Land Surveys and

6. LINGUSTIC RIGHTS
7. ANTI CURRUPTION LAW, ACCOUTABILITY & TRANSPARENCY
1)  Immediate Implementation of the Meghalaya Lok Ayukta Act:
2)  Effective Implementation of the Meghalaya Community Participation and Public Services Social Audit Act, 2017 and the need to add some more Schemes/Programmes/ Services in  Schedule 1 of the Act
3)  To Service Act
4)  Accountability and Transparency in Jobs Recruitment

Kiwei de ki mat kaba ka seng ka la dawa bad ju iai shimkhia na ka por sha ka por ki long: ban pyrshah dohiap ia ka jingthmu tih Uranium, ia ka jing thmu ban shna ia ki lynti rel, ban pyrshah ia ka jingklun khyndew ki shipai, ban pyrshah ia ka Citizenship Amendment Bill ka sorkar India, ban pynkupbor ia ki Dorbar trai ri , ban dawa ban ithuh noh ia ka ktien Khasi kum ka National Language da kaba pynrung iaka ha ka Eight Schedule ka Riti Synshar ka Ri India, ban dawa ban pynkynriah noh ia ki poiwir beain na them Iew mawlong , ban kyntiew iaka pule puthi bad ki wei de.
Sa kiwei de ki mat kiba ka seng ka ju shimkhia na ka por sha ka por bad kan dang iai trei shitom ban buddien ki long:ban rat dyngkhong ia ki jingdih drugs, ban iada bad pynneh pynsah iaka mei mariang, ban iarap lem ia ki samla ha ka kam ka jam da kaba kyntu bad lam lynti ia ki samla ba kin pyntbit ialade ha ki kam ki jam bad ba kin ieng  ha la ki jong ki kjat, ban iarap ia kiba duk,  ki nongbylla, ki nongrep bad kiba pang ba shitom, ban kyrshan bad kyntiew ia ki samla donsap ha ki sap bapher bapher kum ki jing ialehkai, ka rwai ka siaw, ka put ka tem, ka shad bad kiwei; bad ban ai jingmut ia ki bor sorkar ban wanrah ia ka roi ka par kaba ryntih ha ka bri u Hynniewtrep baroh kawei.